Demir eksikliği dünyada en çok görülen anemi yani kansızlık türüdür. Özellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde demir eksikliğine bağlı anemi oranı yüksektir. Dünya Sağlık Örgütü’nün yapmış olduğu araştırmalara göre hemoglobin değerinin hamile olmayan kadınlarda 12gr/dl nin, erkeklere 14 gr/dl nin altına düşmesi anemi olarak kabul edilir. Özel Konya Farabi hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Figen Çetinkaya, demir eksikliği anemisi öncelikle mide ve bağırsak kanseri olmak üzere pek çok önemli hastalığın belirtisi olabileceğini söyledi.

 

Dahiliye Uzmanı Çetinkaya, hemoglobin kırmızı kan hücrelerinin rengini veren ve oksijenin kanda taşınmasını sağlayan bir protein olduğunu belirleterek,” Demirde hemoglobinin yapısına giren bir elementtir akciğerden alınan oksijenin hemoglobine bağlanarak dokulara aktarılmasında büyük önem taşır. Demir eksikliğinde dokulara yeterli oksijen taşınmayacağı için çok önemli bulgular ortaya çıkar. İstatistiklere göre dünyada kadınların %35 inde, erkeklerin %22 sinde ve hamilelerin %50 sinde demir eksikliği anemisi görülmektedir” dedi.

 

Uzm. Dr. Çetinkaya, ”Cilt solukluğu, halsizlik, yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu, baş ağrısı, baş dönmesi, ellerde ayaklarda uyuşma sinirlilik hali, kulaklarda çınlama uğuldama, dudaklarda çatlaklar, ağız kenarında yaralar, tırnaklarda çabuk kırılma, saçlarda dökülme, en belirgin bulgu ise toprak yeme, çarpıntı ve huzursuz bacak sendromu gibi belirtilerle karşımıza çıkabileceğini” ifade etti.

 

Demir eksikliği demir alımının yetersiz olması, ihtiyacın artması veya vücudun herhangi bir yerinden demir ve kan kaçağının olmasına bağlıdır diye konuşan İç Hastalıkları Uzmanı Çetinkaya,” Yetersiz demir alımı yanlış diyet programları, demir içeren gıdaların yenmemesi, hayvansal gıdaların tüketilmemesi, hazır gıdaların çok tüketilmesi beslenmede yapılan yanlışlara bağlı olduğunu söyledi.

Uzm. Dr. Çetinkaya çay kahve tüketimi demir emilimini azaltır, kalsiyum demir emilimini azaltır, C vitamini artırır dedi. Bu yüzden et ile birlikte yeşil yapraklı sebzeler, salata, portakal suyu tüketimi demir emilimini artırır. Gebelik, emzirme ve büyüme çağındaki çocuklardaki demir ihtiyacı artış gösterebilir. Bu dönemde yeterli demir alınmazsa anemi gelişir. Bazı kişilerde demir bağırdak tarafından yeterli emilmez. Kadınlarda aşrı adet kanaması sık ve fazla sayıda doğum düşüklükler, mide bağırsak sisteminin iyi veya kötü huylu tümörleri, mide bağırdak ülserleri de demir eksikliği anemisinin kan kaçağına bağlı sebeplerindendir” dedi.

Demir eksikliği anemisinde tedavi sebebe yönelik olmalıdır. Eğer sebep mide ülseri ise onun tedavi edilmesi, eğer sebep adet kanamalarının yoğunluğu ise o yönden hastanın tedavi edilmesi gerekir. Demir eksikliği anemisinde aneminin türüne göre demir preparatları kullanımından kemik iliği nakline kadar pek çok yöntem kullanılmaktadır. Eğer demir eksikliğine bağlı anemi hastanın hayat kalitesini düşürecek kadar ciddi ise kan naklide tedavinin bir parçasıdır. Demir eksikliği tedavisinde dengeli ve sağlıklı beslenmenin yanı sıra düzenli ilaç kullanımı başarı şansını artırır. Demir preparatları aç karnına kullanılmalı ve süt ürünleri ile birlikte tüketilmemelidir. Vücutta yeterli demir depolanabilmesi için doktorun belirleyeceği süre ilaçlara devam edilmelidir.

İç Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Figen Çetinkaya, demir eksikliğinin giderilmesinde en iyi demir kaynağı, “Karaciğer dalak gibi sakatatlar, kırmızı et, tavuk, balık, yumurta gibi hayvani gıdalar, kuru kayısı, kuru erik, kuru dut, kuru meyveler, yeşil yapraklı sebzeler, pekmez, üzüm, kuru baklagillerdir. Yumurtanın portakal suyu  ile tüketimi C vitaminin demir emilimini artırması sebebi ile vücuda daha faydalı olacaktır. Baklagillerin etle birlikte pişirilmesi yanında bol yeşillik ile tüketilmesi yine demir emilimini artıracaktır. Ispanağın yoğurt ile birlikte tüketimi demir emilimini azaltır. Ispanağın yumurta ile birlikte pişirilmesi bioyararlılığı artırır. Yumurtanın haşlama yerine menemen gibi pişirilip yeşilbiber domates soğanla birleşmesi C vitamini kazandırdığı için demir emilimini artırmış olur.  Demir eksikliği ileri boyutlarda olan kişiler süt yoğurt ayran gibi kalsiyum içeren gıdaları yemeklerin yanında değil ara öğünlerde tüketmelidir” diye konuştu.